Czy nowa dyrektywa UE wpłynie na Twoją sytuację zawodową?
Komisja Europejska finalizuje prace nad dyrektywą dotyczącą pracy platformowej. Czyli takiej, która łączy klientów z usługodawcami za pośrednictwem aplikacji lub platform internetowych. Obejmuje ona różne usługi: od przewozów i dostaw, przez tłumaczenia i projektowanie grafik, po opiekę nad dziećmi.
Ponieważ praca platformowa obejmuje wiele różnych usług, powstają trudności w ustaleniu jednolitych regulacji. UE poszukuje rozwiązań, które pomogą skuteczniej wyważyć interesy zarówno platform, jak i pracowników.
Ogromna większość osób zatrudnionych za pośrednictwem platform działa w ramach samozatrudnienia. W rzeczywistości osoby te powinny być objęte umowami o pracę. Tym samym korzystałyby z ochrony zatrudnienia, jaką gwarantuje kodeks pracy. Szacuje się, że ponad 5 milionów takich osób jest w niewłaściwy sposób sklasyfikowanych jako samozatrudnione.
Czy zostaną one zatem automatycznie uznane za pracowników?
Projekt wprowadza dwie istotne modyfikacje:
Po pierwsze — ułatwia ustalenie właściwego statusu zatrudnienia dla pracowników platformowych. Po drugie — wprowadza pierwsze w UE przepisy, które dotyczą wykorzystania sztucznej inteligencji w miejscu pracy.
Nowe przepisy przewidują domniemanie, że osoba jest uważana za pracownika, jeżeli spełnione zostały trzy z Nowe przepisy przewidują domniemanie, że osoba jest uważana za pracownika, jeżeli spełnione zostały trzy z siedmiu kryteriów:
- platforma określa górne limity wynagrodzenia,
- pracownik przestrzega określonych zasad dotyczących wyglądu i zachowania wobec odbiorcy usługi lub zleceniodawcy pracy,
- wykonanie pracy podlega nadzorowi za pośrednictwem platformy, w tym przez środki elektroniczne,
- platforma ogranicza swobodę wyboru godzin pracy lub okresów nieobecności,
- platforma ogranicza swobodę przyjmowania lub odrzucania zadań,
- pracownik ma ograniczoną swobodę korzystania z usług podwykonawców lub zastępców,
- pracownik ma ograniczoną możliwość rozbudowy bazy klientów lub wykonywania pracy na rzecz osób trzecich.
Żeby obalić to domniemanie, platforma cyfrowa będzie zobowiązana udowodnić, że stosunek pracy nie istnieje. Jeśli stosunek pracy zostanie stwierdzony, pracownik będzie od tej pory korzystał z praw pracowniczych i socjalnych, między innymi płacy minimalnej, ochrony zdrowia, płatnego urlopu, świadczenia chorobowego czy emerytury opartej na składkach.
Dodatkowym celem dyrektywy jest:
- zwiększenie przejrzystości w stosowaniu algorytmów przez platformy,
- umożliwienie monitorowania warunków pracy przez człowieka,
- przyznanie prawa do zakwestionowania automatycznych decyzji — zarówno pracownikom, jak i osobom faktycznie prowadzącym własną działalność.
Do realizacji tych celów posłuży uściślenie istniejących obowiązków zgłaszania pracy organom krajowym. Platformy będą miały obowiązek udostępniania tym organom kluczowych informacji o swojej działalności i o pracownikach.
Zanim nowe przepisy staną się unijnym prawem, Parlament Europejski musi osiągnąć porozumienie co do ich ostatecznej treści.
