Czy nowa dyrektywa UE wpłynie na Twoją sytuację zawodową?
Komisja Europejska finalizuje prace nad dyrektywą dotyczącą pracy platformowej, czyli takiej, która łączy klientów z usługodawcami za pośrednictwem aplikacji lub platform internetowych. Obejmuje ona różne usługi: od przewozów i dostaw, poprzez tłumaczenia i projektowanie grafik, po opiekę nad dziećmi.
Właśnie z tego powodu, że praca platformowa obejmuje wiele różnych usług, powstają trudności w ustaleniu jednolitych regulacji. UE poszukuje rozwiązań, które pomogą skuteczniej wyważyć interesy zarówno platform, jak i pracowników.
Ogromna większość osób zatrudnionych poprzez platformy działa w ramach samozatrudnienia, chociaż w rzeczywistości powinny one zostać objęte umowami o pracę, a tym samym korzystać z ochrony zatrudnienia, jaką gwarantuje kodeks pracy. Szacuje się, że ponad 5 milionów takich osób jest w niewłaściwy sposób sklasyfikowanych jako samozatrudnione.
Czy zostaną one zatem automatycznie uznane za pracowników?
Projekt wprowadza dwie istotne modyfikacje:
- ułatwia ustalenie właściwego statusu zatrudnienia dla pracowników platformowych,
- wprowadza pierwsze w UE przepisy dotyczące wykorzystania sztucznej inteligencji w miejscu pracy.
Nowe przepisy przewidują domniemanie, że osoba jest uważana za pracownika, jeżeli spełnione zostały trzy z siedmiu poniższych kryteriów:
- platforma określa górne limity wynagrodzenia,
- pracownik przestrzega określonych zasad dotyczących wyglądu i zachowania wobec odbiorcy usługi lub zleceniodawcy pracy,
- wykonanie pracy podlega nadzorowi poprzez platformę, w tym poprzez środki elektroniczne,
- platforma ogranicza swobodę wyboru godzin pracy lub okresów nieobecności,
- platforma ogranicza swobodę przyjmowania lub odrzucania zadań,
- ograniczeniom podlega swoboda korzystania z usług podwykonawców lub zastępców,
- ogranicza się możliwość rozbudowy bazy klientów lub wykonywania pracy na rzecz osób trzecich.
W celu obalenia tego domniemania platforma cyfrowa będzie zobowiązana udowodnić, że stosunek pracy nie istnieje. Jeśli stosunek pracy zostanie stwierdzony, pracownik będzie od tej pory korzystał z praw pracowniczych i socjalnych, między innymi płacy minimalnej, ochrony zdrowia, płatnego urlopu, świadczenia chorobowego czy emerytury opartej na składkach.
Dodatkowo celem UE jest:
- zwiększenie przejrzystości w stosowaniu algorytmów przez platformy,
- umożliwienie monitorowania warunków pracy przez człowieka,
- przyznanie prawa do zakwestionowania automatycznych decyzji (zarówno pracownikom, jak i osobom faktycznie prowadzącym własną działalność).
Cele te będą realizowane poprzez uściślenie istniejących obowiązków zgłaszania pracy organom krajowym, a także zobowiązanie platform do udostępniania tym organom kluczowych informacji o swojej działalności i o pracownikach.
Zanim nowe przepisy staną się unijnym prawem, konieczne jest wynegocjowanie ich ostatecznej treści w Parlamencie Europejskim.
